Uprawa rabarbaru w ogrodzie

Czy znasz roślinę o dużych, zielonych liściach i długiej, czerwonej łodydze? Rabarbar (Rheum officinale Baillon) to bylina o niewielkich wymaganiach, często niesłusznie zaliczana do roślin owocowych. Ma to związek z jej cierpkim, owocowym smakiem oraz tym, że często jest składnikiem deserów. Zbiory rabarbaru zaczynają się w kwietniu, który to miesiąc również doskonale nadaje się do sadzenia tego warzywa w ogrodzie.

Uprawa rabarbaru w ogrodzie

Rabarbar (Rheum officinale) to okazała bylina o dużych zielonych liściach i długich czerwonych łodygach. To duże warzywo liściowe pochodzi z Azji i należy do rodziny rdestowatych (Polygonaceae), tak jak szczaw zwyczajny (Rumex acetosa). Ma niewielkie wymagania i bywa niesłusznie uważany za owoc ze względu na jego kwaśny smak oraz wykorzystanie w deserach.

Wyhodowano wiele różnych odmian rabarbaru, różniących się barwą ogonków liściowych, ale wszystkie mają podobne wymagania uprawowe. W Polsce uprawiany jest głównie rabarbar ogrodowy (rzewień), roślina wieloletnia.

Jadalne ogonki liściowe rabarbaru zawierają wiele cennych składników mineralnych, m.in.:

potas (o właściwościach moczopędnych),
magnez,
żelazo,
fosfor,
jod.

Mięsiste łodygi zawierają także kwasy organiczne (jabłkowy, cytrynowy) oraz pektyny wspomagające trawienie. Dzięki zawartości błonnika i pektyn ogonki rabarbaru wspomagają trawienie i poprawiają pracę jelit. Umiarkowane spożycie rabarbaru ma pozytywny wpływ na zdrowie. Możesz z niego zrobić np. kompot, ciasto drożdżowe czy sos do mięs.

Pamiętaj, że jadalne są tylko ogonki liściowe (łodygi) rabarbaru – liści rabarbaru nie wolno jeść. Trzeba je od razu usuwać, ponieważ zawierają toksyczny kwas szczawiowy szkodliwy dla zdrowia. Z tego samego powodu nie zaleca się zbiory rabarbaru po 24 czerwca – później stężenie kwasu szczawiowego jest najwyższe. Najlepszy i najbezpieczniejszy dla człowieka jest rabarbar wczesny, który zbiera się od kwietnia do maja, gdy ogonki liściowe są jeszcze młode, delikatne, mniej włókniste i zawierają najniższe stężenie kwasu szczawiowego.

Rabarbar – uprawa: Wymagania i stanowisko

Rabarbar jest rośliną wieloletnią i nie ma specjalnych wymogów. Mimo wszystko, dla dobrego rozmnażania sadzonka powinna mieć starannie wybrane miejsce uprawy w ogrodzie. Rabarbar to roślina, która może rosnąć na jednym stanowisku nawet kilkanaście lat, dlatego nie powinno się jej często przesadzać – korzenie rabarbaru muszą mieć czas, aby się dobrze zadomowić w glebie.

Najlepiej posadzić rabarbar w pełnym słońcu lub lekkim półcieniu. Ta bylina najlepiej rozrasta się na glebach żyznych, wilgotnych, ale jednocześnie dobrze przepuszczalnych. Przed sadzeniem rabarbaru, stanowisko należy głęboko przekopać (na ok. 40-50 cm) i wzbogacić dużą ilością kompostu lub obornika, tak aby podłoże było bogate w próchnicę i składniki odżywcze. Ważne jest także porządne odchwaszczenie ziemi przed sadzeniem rabarbaru. Optymalny odczyn gleby dla rabarbaru to lekko kwaśny lub obojętny (pH około 6-7). Po tych przygotowaniach warto pozostawić przekopaną grządkę na 2-3 tygodnie, aby ziemia osiadła przed sadzeniem.

Co więcej, rabarbar należy zbierać najwcześniej po dwóch latach od posadzenia. W tym czasie rabarbar wymaga regularnego nawadniania i nawożenia. Dzięki temu rabarbar najlepiej się ukorzeni, nabierze siły i w kolejnych latach zapewni obfity oraz zdrowy plon dorodnych, mięsistych łodyg.

Najlepiej uprawiać rabarbar w ogrodzie na starannie przygotowanej grządce, gdzie roślina będzie mieć odpowiednią przestrzeń do wzrostu oraz zapewnione optymalne warunki do rozwoju silnych, mięsistych ogonków liściowych. Najłatwiej jest użyć sadzonek nabytych w sklepie ogrodniczym, markecie budowlanym lub u ogrodnika. Kłącza należy umieścić na głębokości 2-5 cm, w odległości 70-100 cm od siebie. Nie zaleca wysiewu rabarbaru, gdyż jest to roślina trudna do wyhodowania z nasion. Rabarbar potrzebuje czasu, słonecznej okolicy i regularnego nawadniania do zdrowego kwitnienia.

Sadzenie rabarbaru - jak dbać o rabarbar?

Najlepszym wyborem są gotowe sadzonki rabarbaru (fragmenty karpy z pąkiem), ponieważ uprawa rabarbaru z nasion jest trudna i czasochłonna. Nasiona wysiewa się rzadko, ponieważ rośliny z siewu nie powtarzają cech odmiany i na plon czeka się kilka lat. Kiedy sadzić rabarbar? Najlepiej wczesną wiosną (kwiecień) albo wczesną jesienią (wrzesień/październik), aby roślina zdążyła się ukorzenić przed zimą. A jak zatem sadzić rabarbar?

Przygotuj miejsce - wykop dołek o głębokości ok. 30-40 cm.
Umieść sadzonkę - włóż karpę tak, aby pąki znalazły się tuż pod powierzchnią ziemi (ok. 2-5 cm głębokości). Zasyp dół ziemią i lekko ją ugnieć.
Zachowaj odstęp - jeśli sadzisz kilka sztuk, zostaw co najmniej 1 m odległości między roślinami – rabarbar mocno się rozrasta, dlatego każda sadzonka powinna mieć miejsce na swobodny wzrost rośliny.
Podlej - po posadzeniu obficie podlej rabarbar, aby ziemia osiadła. Przez kolejne tygodnie utrzymuj podłoże lekko wilgotne.

Sadzenie rabarbaru jest proste – wystarczy wybrać zdrowe sadzonki, przygotować odpowiednie miejsce i zadbać, by roślina dobrze się ukorzeniła.

Pielęgnacja rabarbaru - jakie są wymagania rabarbaru?

Rabarbar wymaga regularnego nawadniania, szczególnie wiosną i podczas letnich upałów. Gleba powinna być stale lekko wilgotna, ale nie może dochodzić do zastoin wody (nadmiar wilgoci szkodzi korzeniom). Należy też odchwaszczać teren wokół roślin, aby nie zabierały mu wody i składników. Jeśli rabarbar kwitnie, pęd kwiatowy należy szybko wyciąć, żeby roślina nie traciła energii.

Nawożenie rabarbaru - co rabarbar lubi?

Rabarbar jest rośliną żarłoczną, czyli potrzebuje dużo pokarmu do szybkiego wzrostu. Najlepiej nawozić go materią organiczną – wczesną wiosną rozłożyć wokół korzeni warstwę przerobionego obornika lub kompostu.

W połowie lata (po głównych zbiorach) można zasilić rośliny ponownie, np. kolejną dawką kompostu lub uniwersalnego nawozu ogrodniczego. Azot zapewnia bujny wzrost liści, natomiast fosfor i potas podane latem wzmacniają korzenie i przygotowują roślinę do następnego sezonu.

Szkodniki i choroby rabarbaru - jak uprawiać i pielęgnować rabarbar, żeby miał zdrowe łodygi i liście?

Rabarbar na ogół rośnie zdrowo i nie sprawia problemów. Rabarbar jest byliną, która rzadko choruje – sporadycznie występują choroby wirusowe (np. mozaika) lub grzybowe (plamistość liści), które powodują plamy na liściach.

Zaatakowane części rabarbaru najlepiej od razu usuwać za pomocą ostrych narzędzi, na przykład akumulatorowych nożyc do krzewów. Ze szkodników czasami pojawiają się mszyce lub ślimaki, jednak poważne szkody zdarzają się rzadko, dlatego kwiatostan warto regularnie usuwać, aby roślina nie traciła energii na kwitnienie i pozostała silna oraz była mniej podatna na ataki szkodników i chorób.

Zbiory rabarbaru

Warzywo można zbierać od drugiego roku w okresie od kwietnia do czerwca. Gdy nadejdzie czas zbiorów, należy ostrym nożem ściąć łodygi tuż przy ziemi. W pierwszym roku zbiorów należy ściąć tylko 3-4 łodygi, dzięki czemu pozostałe przejmują energię rośliny. Jeżeli chcesz zwiększyć zbiory, zasilając roślinę kompostem lub nawozem organicznym, musisz bardzo uważać, by nie uszkodzić jej korzeni.

Jeżeli rabarbar za bardzo się rozrósł, można go przerzedzić, ostrożnie wykopując roślinę i przenosząc ją w miejsce zapewniające więcej przestrzeni. Można również podzielić kłącze za pomocą czystego, ostrego noża, uzyskując dwie rośliny. Przed podziałem należy sprawdzić, czy obie części mają co najmniej jeden zawiązek.